Badania prenatalne połówkowe, USG II trymestru. Co warto wiedzieć?

Badania prenatalne połówkowe w ciąży są jednym z kluczowych elementów monitorowania zdrowia zarówno matki, jak i dziecka. Właściwie przeprowadzone, poprawnie zinterpretowane zapewniają bezpieczeństwo i komfort. Poznaj praktyczne informacje o USG oraz innych testach w 2. trymestrze ciąży!

Zapamiętaj! Najważniejsze informacje

• Badanie prenatalne połówkowe USG (ultrasonografia) ocenia rozwój płodu i układ rozrodczy kobiety. Nie jest inwazyjne.
• Lekarz wykonuje szereg pomiarów. Oceniane parametry to m.in. obwód głowy, szerokość móżdżka, długość kości ramiennej i udowej oraz ilość płynu mózgowo-rdzeniowego i owodniowego.
• Typowa dla tradycyjnego USG technika 2D jest najczęściej używana. Techniki 3D i 4D stają się coraz bardziej popularne.
• USG połówkowe pozwala wykryć różne nieprawidłowości, w tym wady serca, układu moczowego, kręgosłupa, płuc i kończyn.
• Badanie wykonuje się między 18. a 22. tygodniem ciąży. Optymalny termin zależy od wielu czynników, w tym od podejrzeń wad wrodzonych.
• W ramach przygotowań do badania połówkowego zaleca się utrzymanie pełnego pęcherza. Nie ma konkretnych wytycznych dotyczących jedzenia lub picia.

Czym są badania prenatalne połówkowe w ciąży?

Badania prenatalne połówkowe, inaczej USG II trymestru, to jedno z najważniejszych badań wykonywanych podczas ciąży. Wyraźna struktura ciała dziecka pozwala na dokładne zbadanie anatomicznej budowy płodu za pomocą ultrasonografu. Podejrzenie nieprawidłowości daje możliwość przeprowadzenia dodatkowych badań przesiewowych lub diagnostycznych. Dalsze postępowanie zależy od ich wyniku i faktycznego stanu matki oraz jej nienarodzonego dziecka. Rozpoznanie w wyniku USG połówkowego wcale nie musi znaleźć potwierdzenia w dokładniejszych badaniach.

Badanie prenatalne połówkowe – na czym polega, znaczenie USG II trymestru

Badanie połówkowe wykonywane jest przy użyciu ultrasonografii. Za jego pomocą lekarz dokładnie ocenia rozwój dziecka. Analizuje się m.in. strukturę kończyn, pępowinę, łożysko, ilość płynu owodniowego czy ruchy płodu. Jest to badanie nieinwazyjne. Nie wymaga specjalnego przygotowania. Jego cel to przede wszystkim wykrycie ewentualnych nieprawidłowości w anatomii płodu oraz układzie rozrodczym kobiety.

Podczas USG połówkowego dokonuje się następujących pomiarów:

• fałdu karkowego (NF) – odpowiednik przezierności karkowej z badań w I trymestrze;
• obwodu głowy (HC) – pozwala na ocenę prawidłowego wzrostu i rozwoju mózgu;
• szerokości móżdżka (TCD) – pozwala określić wiek dziecka (w proporcjach 1 mm = 1 tydzień ciąży);
• kości ciemieniowej (BPD);
• długości kości ramiennej (HL);
• długości kości udowej (FL);
• obwodu brzucha (AC) w najszerszym miejscu;
• zbiornika podpajęczynówkowego, wypełnionego płynem mózgowo-rdzeniowym (CM).

Jak wygląda badanie USG w ciąży?

Badanie USG połówkowe to rutynowy i nieinwazyjny zabieg. Jest jednym z najważniejszych elementów monitorowania zdrowia dziecka w łonie matki. Na czym dokładnie polega? Zamieszczone w tej sekcji informacje pomogą Ci świadomie i komfortowo przejść przez ten proces.

Czym jest USG?

USG to skrót od „ultrasonografia”. Jest to metoda diagnostyczna wykorzystująca fale ultradźwiękowe do tworzenia obrazów wewnętrznych struktur ciała. W przypadku badania połówkowego ciąży wykonuje się ją za pomocą głowicy przezbrzusznej. Z kolei podczas pierwszego USG przy potwierdzaniu ewentualnej ciąży korzysta się głównie z sondy przezpochwowej. Najczęściej do przeprowadzenia badania używa się techniki 2D. Coraz popularniejsze stają się też techniki 3D i 4D. Pozwalają na jeszcze dokładniejszą wizualizację płodu.

Jak przebiega badanie? Ile trwa? Czy boli?

W trakcie badania lekarz rozsmarowuje na brzuchu kobiety specjalny żel, który poprawia przewodnictwo ultradźwięków. Następnie przesuwa po nim głowicę i jednocześnie obserwuje obraz na monitorze. Podczas tego procesu lekarz ocenia rozwój płodu. Analizuje m.in. budowę serca, układu kostnego, organów wewnętrznych, ilość płynu owodniowego i wiele innych parametrów.

Wykonanie badania trwa zwykle od 30 do 45 minut. Ten może się wydłużyć, jeśli lekarz zauważy jakiekolwiek nieprawidłowości wymagające dodatkowego zbadania. Samo połówkowe USG jest bezbolesne i nie powinno powodować dyskomfortu. Nieprzyjemne wrażenia są chwilowe. Mogą pojawiać się jedynie w sytuacji, gdy lekarz mocniej przyciśnie aparaturę do brzucha. Pacjentkom zaleca się, aby przyszły na USG zrelaksowane i spokojne.

Co wykrywa USG połówkowe?

Badanie USG połówkowe jest niezwykle istotnym narzędziem diagnostycznym. Pozwala na szczegółowe zbadanie struktury i rozwoju płodu. Jego głównym celem jest sprawdzenie prawidłowości rozwoju dziecka. W praktyce obejmuje wiele różnych aspektów. Podczas badania lekarz oceni ogólną anatomię dziecka – kończyny, kształt głowy, kręgosłup, narządy wewnętrzne, w tym serce, nerki oraz pęcherz moczowy. Dzięki temu badaniu można wykryć wiele potencjalnych problemów, takich jak:

• wady serca, np. niewłaściwą pracę zastawek;
• problemy z układem moczowym;
• rozszczep kręgosłupa;
• zaburzenia budowy płuc;
• nieprawidłowości w budowie kończyn.

USG połówkowe pozwala także na ocenę ilości płynu owodniowego oraz położenia łożyska. To może mieć wpływ na przebieg porodu. Oględziny łożyska i pępowiny służą także ocenie spełniania ich funkcji. Dostarczają składniki odżywcze i tlen do dziecka. To badanie daje także rodzicom możliwość poznania płci dziecka. Wiele osób niecierpliwie czeka na tę informację.

Czas badań prenatalnych połówkowych. Kiedy wykonuje się USG połówkowe?

USG połówkowe to badanie wykonywane między 18. a 22. tygodniem ciąży. To właśnie w tym czasie płód osiąga odpowiednią wielkość i stopień rozwoju, który pozwala na dokładną ocena jego struktury anatomicznej i funkcji narządów.

Chociaż teoretycznie można przeprowadzić to badanie już w 18. tygodniu ciąży, lekarze często zalecają pacjentkom, aby zdecydowały się na nie nieco później, bliżej 22. tygodnia. Dlaczego? W ciągu tych kilku tygodni płód rośnie bardzo szybko. Jego rozmiary zwiększają się niemal dwukrotnie! Im większy jest płód, tym łatwiej dokładnie obejrzeć i ocenić wszystkie jego struktury anatomiczne.

Oczywiście każda ciąża jest inna. Ostateczny termin badania USG połówkowego zależy od wielu czynników. W niektórych przypadkach, np. gdy istnieje podejrzenie wad wrodzonych lub innych problemów, lekarz może zasugerować wykonanie tego badania wcześniej. Natomiast gdy ciąża przebiega bez komplikacji, zazwyczaj nie ma potrzeby przyspieszać tego badania.

Jak się przygotować do badania prenatalnego połówkowego?

Przygotowanie do badania prenatalnego połówkowego nie wymaga od kobiety wielu działań. Jednak są pewne aspekty, o których warto pamiętać. Pierwszym z nich jest stan pęcherza moczowego. W przeciwieństwie do niektórych innych badań ultrasonograficznych (np. USG I trymestru), podczas badania połówkowego pęcherz kobiety powinien być pełny. Takie są zalecenia większości lekarzy. To ułatwia obserwację macicy i płodu na monitorze USG.

W wielu sytuacjach trzymanie pełnego pęcherza może stanowić pewne wyzwanie. W przychodniach mogą tworzyć się kolejki. Nie zawsze uda się wejść do gabinetu dokładnie o wyznaczonej godzinie badania prenatalnego połówkowego. Kiedy przyszła mama znajdzie się w takim położeniu, powinna skonsultować się z personelem medycznym na miejscu. To pomoże jak najlepiej zorganizować spożycie płynów przed USG.

Z uwagi na charakter badania warto, by kobieta założyła luźne ubranie, które może łatwo podwinąć i odsłonić brzuch. Poza tym nie ma konkretnych wytycznych dotyczących jedzenia lub picia przed badaniem USG połówkowym. Można przestrzegać swojej normalnej diety. Jednak warto pamiętać o ogólnych zasadach zdrowego odżywiania w ciąży.

O co pytać lekarza w czasie USG połówkowego?

Bez wątpienia jednym z najbardziej emocjonujących pytań jest to dotyczące płci dziecka. Wielu rodziców chce wiedzieć, czy powinni przygotować się na chłopca czy dziewczynkę. Nie bój się zapytać o to lekarza! Badanie USG połówkowe pozwala określić płeć z dużą pewnością. Miej jednak na uwadze, że na tym etapie istnieje jeszcze pewne ryzyko pomyłki.

Inne ważne pytanie, które warto zadać, dotyczy terminu porodu:

• Czy data wyznaczona na początku ciąży nadal jest aktualna?
• Czy wszystko przebiega zgodnie z planem?

Niektóre pytania mogą wydawać się trudne. Zawsze pozostają niezmiernie ważne. Zapytaj zwłaszcza o stan zdrowia dziecka:

• Czy rozwija się prawidłowo?
• Czy są jakieś czynniki ryzyka związane z wadami wrodzonymi?
• Co z wagą i wielkością dziecka – czy są zgodne z normami na ten etap ciąży?

Jeśli lekarz zauważy jakiekolwiek nieprawidłowości, powinien omówić z pacjentką dalsze kroki, w tym ewentualne skierowanie na dodatkowe badania. Wiele osób prosi o wydruk zdjęcia dziecka w łonie matki. To może być piękna pamiątka z tego ważnego etapu ciąży.

Ile kosztuje wykonanie USG połówkowego?

Cena USG połówkowego może różnić się w zależności od miejsca, w którym jest przeprowadzane. W wielu placówkach publicznych badanie to jest częścią standardowej opieki prenatalnej. Nie ma więc dodatkowych kosztów – dotyczy to pacjentek objętych ubezpieczeniem zdrowotnym, które posiadają odpowiednie skierowanie. Koszty badań połówkowych w ciąży w prywatnych klinikach zależą od wielu czynników:

• lokalizacji;
• standardów placówki;
• doświadczenia personelu medycznego;
• charakteru ciąży – pojedynczej lub mnogiej;
• sposobu obrazowania – 2D, 3D, 4D.

W momencie pisania tego tekstu ceny połówkowych badań prenatalnych zaczynają się od ok. 200 zł, ale w niektórych miejscach za USG II trymestru trzeba zapłacić ponad 700 zł. W cennikach niektórych placówek można znaleźć rozróżnienie na standardowe badanie ultrasonograficzne w połowie ciąży oraz badanie obrazowe z dodatkową oceną ryzyka przez profesora lub docenta.

Dodatkowe badania prenatalne połówkowe – testy NIFTY

Podczas monitorowania ciąży, oprócz obowiązkowego badania USG połówkowego, można zdecydować się na dodatkowe testy prenatalne. Należy do nich test NIFTY (ang. Non-Invasive Fetal TrisomY test). To bezpieczne, nieinwazyjne badanie genetyczne. Pozwala wykryć pewne nieprawidłowości chromosomalne u dziecka, w tym zespół Downa. Testy pozwalają na wczesne wykrycie nawet 94 różnych schorzeń.

Jak wygląda test NIFTY? Kiedy się go wykonuje?

Test NIFTY Pro analizuje DNA płodu obecne we krwi matki. W przeciwieństwie do innych metod diagnostyki genetycznej, takich jak amniopunkcja, test NIFTY jest całkowicie bezpieczny. Nie stwarza nawet najmniejszego zagrożenia dla dziecka czy ciężarnej kobiety. Nie wiąże się z żadnym ryzykiem powikłań, takich jak poronienie czy infekcje. Badanie to polega na pobraniu próbki krwi z żyły obwodowej. Wszystko jest równie proste i bezbolesne jak standardowe badanie krwi. Próbka jest następnie wysyłana do laboratorium. Tam specjaliści analizują DNA płodu i poszukują nieprawidłowości.

Test NIFTY można przeprowadzić od 10. do 20., maksymalnie 24. tygodnia ciąży. Jego wyniki nie zastępują informacji uzyskanych podczas badania USG połówkowego. Badanie USG pozwala na ocenę anatomiczną płodu. Natomiast test NIFTY jest skoncentrowany na genetyce. Dlatego oba te badania są często wykonywane tuż po sobie, aby zapewnić jak najpełniejszą ocenę zdrowia dziecka. Ostateczne potwierdzenie podejrzeń z testów przesiewowych dają dopiero inwazyjne badania diagnostyczne. Przy czym skuteczność testów przesiewowych NIFTY wynosi 99%.

Badania połówkowe a prenatalne testy genetyczne

USG połówkowe i prenatalne testy genetyczne to dwa ważne elementy opieki prenatalnej, które służą do oceny zdrowia i rozwoju płodu. Choć oba te typy badań dostarczają wartościowych informacji, są wykonywane w różnych celach. Poniżej znajduje się krótkie zestawienie najważniejszych informacji na temat różnic.

Tak zwane badania prenatalne połówkowe są standardowym elementem opieki prenatalnej. Należy wykonać je między 18. a 22. tygodniem ciąży. Ultrasonografia (USG) służy do oceny fizycznego rozwoju dziecka, w tym jego wielkości, kształtu organów i ogólnego zdrowia. Może również pomóc w wykryciu niektórych wad wrodzonych lub innych problemów zdrowotnych.

Prenatalne testy genetyczne mają na celu ocenę ryzyka wystąpienia pewnych chorób genetycznych lub wad wrodzonych. Testy NIFTY nie stanowią standardowej części opieki prenatalnej. Są zazwyczaj zalecane tylko dla kobiet, które mają zwiększone ryzyko takich problemów, na przykład z powodu historii rodzinnego zdrowia lub wieku. Wykonują je też panie, które pomimo braku wskazań medycznych chcą mieć całkowitą pewność oraz wiedzę o stanie dziecka. Analizuje się DNA płodu obecne we krwi matki, w celu wyszukania specyficznych markerów genetycznych wskazujących na ryzyko wystąpienia określonych chorób.