Kwas foliowy w ciąży – prawidłowa suplementacja, wpływ niedoboru na płód

Kwas foliowy w ciąży odgrywa niezwykle ważną rolę w prawidłowym rozwoju płodu. Dowiedz się, dlaczego jest tak istotny, a także jakie są skutki niedoboru kwasu foliowego w ciąży. Dzięki temu zadbasz o zdrowie swojego dziecka jeszcze przed jego narodzinami.

Zapamiętaj!

• Kwas foliowy odgrywa kluczową rolę w prawidłowym rozwoju płodu.
• Niedobór kwasu foliowego może prowadzić do wad cewy nerwowej i innych poważnych problemów u płodu.
• Warto rozpocząć suplementację przed planowaną ciążą i kontynuować przez pierwszy trymestr.
• Kwas foliowy występuje naturalnie w pożywieniu, ale jego syntetyczna forma jest lepiej przyswajana przez organizm.

Czym jest kwas foliowy?

Kwas foliowy to witamina z grupy B (witamina B9, B11 albo folacyna). Warto również wspomnieć, że należy do grupy folianów (foliany to naturalne składniki odżywcze rozpuszczalne w wodzie). Kwas foliowy jest niezbędny dla prawidłowego przebiegu wielu funkcji w ludzkim organizmie. Odgrywa ważną rolę w syntezie DNA, podziale komórkowym oraz w produkcji czerwonych krwinek. Jest szczególnie ważny dla kobiet w ciąży, ponieważ zmniejsza ryzyko wad wrodzonych układu nerwowego u płodu. Dlatego przyszłe mamy powinny wiedzieć m.in. od kiedy brać kwas foliowy w ciąży, jaka jest norma kwasu foliowego w ciąży, ale także co oznacza brak kwasu foliowego przed ciążą.

Źródła kwasu foliowego – jak suplementować kwas foliowy?

W jakiej formie przyjmować kwas foliowy podczas ciąży? Suplementacja kwasu foliowego w ciąży jest bardzo istotna. Można to zrobić na dwa sposoby – korzystając z naturalnych źródeł (pełnowartościowych pokarmów) lub stosując suplementy kwasu foliowego.

Naturalne źródła to przede wszystkim:

• zielone warzywa liściaste takie jak szpinak, sałata, kapusta włoska, jarmuż czy brukselka;
• rośliny strączkowe (np. soczewica, ciecierzyca);
• owoce (głównie cytrusy);
• orzechy i nasiona;
• pełnoziarniste produkty zbożowe. 

Dla kobiet w okresie ciąży suplementacja kwasu foliowego jest niezwykle ważna, ponieważ wpływa na prawidłowy rozwój płodu. Syntetyczna forma kwasu foliowego, zwana folacyną, jest często dodawana do wzbogaconych produktów spożywczych, takich jak chleb, płatki śniadaniowe czy soki. Jeśli jednak lekarz zaleci dodatkową suplementację, można sięgnąć po specjalne apteczne preparaty kwasu foliowego dla kobiet w trakcie ciąży. Dobrym wyborem są również witaminy z kwasem foliowym dla ciężarnych.

Jaka jest zalecana dawka kwasu foliowego?

Przyswajalność kwasu foliowego z naturalnych źródeł jest o połowę mniejsza niż syntetycznego. Zalecana dzienna dawka kwasu foliowego w ciąży to 400 µg (mikrogramów). W przeliczeniu na miligramy ciężarna nie powinna przyjmować więcej niż 1 mg kwasu foliowego dziennie. Powszechnie dostępne preparaty z witaminami i kwasem foliowym w ciąży zawierają dawkę od 0,4 do 0,8 mg. Większe ilości kwasu foliowego (4 mg) otrzymują kobiety, które urodziły już dziecko z wadą cewy nerwowej.

Kobiety, które nie są pewne dawkowania kwasu foliowego (ile brać w ciąży), powinny skonsultować się ze swoim lekarzem prowadzącym. Specjalista powinien rozwiać wszelkie wątpliwości.

Dlaczego trzeba przyjmować kwas foliowy w ciąży?

Korzyści przyjmowania kwasu foliowego w okresie ciąży i przed nią:

• brak kwasu foliowego w ciąży zwiększa ryzyko wystąpienia wad cewy nerwowej u płodu. Prawidłowe zaopatrzenie w kwas foliowy przed poczęciem i w pierwszych tygodniach ciąży może znacząco obniżyć ryzyko tych poważnych wad;
• ponadto kwas foliowy wspomaga procesy podziału i wzrostu komórek, które są niezwykle intensywne podczas ciąży. Braki tego składnika mogą prowadzić do niedokrwistości megaloblastycznej u matki, co z kolei ma negatywne konsekwencje dla jej zdrowia oraz rozwoju dziecka.

Dlatego też wiele krajów promuje suplementację kwasem foliowym wśród kobiet planujących poczęcie oraz tych, które są we wczesnej ciąży. Dzięki temu zapewniony jest odpowiedni rozwój płodowy i chronione zdrowie matki. Właśnie dlatego zalecane są również badania prenatalne, w których zakres wchodzą nieinwazyjne testy genetyczne. NIFTY Pro jest jednym z najskuteczniejszych badań na rynku. Pozwala wykryć ponad 90 różnych schorzeń płodu!

Skutki niedoboru kwasu foliowego – wpływ na płód i ciężarną

Kwas foliowy dla kobiet w ciąży jest niezwykle istotną substancją. Jego może prowadzić do poważnych konsekwencji dla rozwoju płodu:

• jednym z najbardziej znanych i poważnych skutków jest występowanie wad cewy nerwowej (anacefalia – czyli bezmózgowie, spina bifida – rozszczep kręgosłupa);
• niedobory mogą również skutkować innymi wadami wrodzonymi, takimi jak rozszczep wargi i podniebienia, wady serca czy wady układu moczowego; 
• niedobór kwasu foliowego może być czynnikiem ryzyka dla przedwczesnego porodu oraz niskiej masy urodzeniowej noworodka;
• duży niedobór kwasu foliowego w organizmie matki w skrajnych przypadkach może prowadzić do poronień lub śmierci płodowej.

Przedawkowanie kwasu foliowego w ciąży

Co się stanie, jeśli kobieta weźmie za dużo kwasu foliowego w ciąży? Jej zapotrzebowanie na witaminy i inne składniki odżywcze może się zwiększyć, ale na pewno nie należy samowolnie modyfikować dawki.

Przyjmowanie zbyt dużej ilości tego związku może prowadzić do maskowania objawów niedoboru witaminy B12. To z kolei często skutkuje nieodwracalnymi uszkodzeniami układu nerwowego. Ponadto nadmierne spożywanie kwasu foliowego może zwiększyć ryzyko wystąpienia wad serca u dziecka oraz otyłości u niemowląt. Istnieją także doniesienia sugerujące, że nadmierne spożycie kwasu foliowego w ciąży może być związane z większym ryzykiem autyzmu u dziecka, chociaż badania w tym zakresie są niejednoznaczne.

Właśnie dlatego tak istotne jest właściwe dawkowanie kwasu foliowego u kobiet w ciąży.

Do kiedy zażywać kwas foliowy w ciąży?

Wiele kobiet zastanawia się, jak suplementować kwas foliowy w czasie ciąży. W jakim momencie wskazane jest, by zacząć stosowanie kwasu foliowego. Jest to kluczowe w początkowych etapach ciąży, kiedy rozwija się układ nerwowy płodu. Z tego powodu zaleca się rozpoczęcie suplementacji kwasem foliowym już przed planowaną ciążą oraz kontynuację jej przyjmowania przez pierwszy trymestr. W praktyce oznacza to zażywanie kwasu foliowego co najmniej przez pierwsze 12 tygodni ciąży.

W niektórych przypadkach, ze względu na określone ryzyka zdrowotne czy predyspozycje genetyczne, lekarz może zalecić dłuższe stosowanie suplementu. Niemniej jednak większość ekspertów zgadza się, że kluczowy okres dla suplementacji to początek ciąży. Po pierwszym trymestrze znaczenie kwasu foliowego nie jest już tak duże, ale warto konsultować się z lekarzem w kwestii dalszego przyjmowania preparatów.

Kwas foliowy przed planowaniem ciąży

Kwas foliowy dla planujących ciążę to kolejne ważne zagadnienie. Powinny go przyjmować kobiety w wieku rozrodczym, które chcą zostać mamami. Związek ułatwia bowiem zajście w ciążę. Eksperci zalecają rozpoczęcie suplementacji co najmniej miesiąc przed podjęciem próby zajścia w ciążę. W praktyce wiele kobiet decyduje się na przyjmowanie kwasu foliowego już w momencie, kiedy planują powiększenie rodziny. Chcą w ten sposób maksymalnie zabezpieczyć zdrowie przyszłego dziecka.

Kwas foliowy nie tylko dla ciężarnych – kwas foliowy po porodzie

Czy można przyjmować kwas foliowy w trakcie karmienia piersią? Jest to jeden ze związków, które świeżo upieczona mama nadal powinna suplementować. Trafia on bowiem do organizmu dziecka wraz z jej mlekiem i pozytywnie wpływa na rozwój malucha. W tym przypadku również ważne jest prawidłowe dawkowanie. Zależy ono od tego, w której grupie ryzyka znajduje się kobieta. Dokładne wytyczne zostały ujęte w wytycznych Polskiego Towarzystwa Ginekologów i Położników, opracowanych w 2017 roku.

Kwas foliowy w ciąży – podsumowanie

Kwas foliowy w ciąży jest niezbędny dla prawidłowego rozwoju płodu, ale ważna jest również odpowiednia dawka. W celu ustalenia indywidualnych potrzeb i doboru odpowiedniej suplementacji należy skonsultować się ze swoim lekarzem. Regularne spożywanie produktów bogatych w kwas foliowy oraz odpowiednia suplementacja są kluczem do zdrowia matki i dziecka.