Drugie badanie prenatalne – w którym trymestrze ciąży wykonać? Na czym polega?

Drugie badanie prenatalne stanowi ważny moment w procesie monitorowania rozwoju dziecka. Wykonuje się wtedy między innymi tzw. USG połówkowe, ale warto zrobić też testy genetyczne. W artykule dokładnie wyjaśniamy tę kwestię.

Zapamiętaj! Najważniejsze informacje

• Drugie badanie prenatalne jest kluczowym momentem w monitorowaniu rozwoju dziecka.
• Wykonuje się je między 18. a 23. tygodniem ciąży.
• Badanie obejmuje między innymi USG połówkowe, a także inne testy diagnostyczne.
• Drugie badanie prenatalne daje możliwość wykrycia nieprawidłowości anatomicznych i rozwojowych u płodu.

Badania prenatalne – czym są?

Z czym wiąże się kwestia drugiego badania prenatalnego? Zanim to określimy, wyjaśnimy ogólne znaczenie takiego postępowania diagnostycznego. Dlaczego proponuje się je przyszłym mamom? Badania prenatalne to zestaw badań diagnostycznych wykonywanych podczas ciąży. Robi się je z zamiarem wykrycia możliwych wad rozwojowych u nienarodzonego dziecka. Można je podzielić na dwie główne grupy – badania inwazyjne i nieinwazyjne. Do ostatniej należy również 2. badanie prenatalne.

Badania nieinwazyjne

Badania nieinwazyjne są całkowicie bezpieczne dla matki i dziecka. Dlaczego? Ponieważ nie narażają organizmu na żadne bezpośrednie skutki. Zaliczamy do nich między innymi:

• badanie USG;
• test potrójny;
• nowoczesne testy genetyczne bazujące na analizie krwi matki.

Te ostatnie, znane są jako testy NIPT (non-invasive prenatal testing). Pozwalają na wykrycie różnych wad wrodzonych (genetycznych i chromosomalnych) bez konieczności inwazyjnej interwencji.

Badania inwazyjne

Do inwazyjnych badań prenatalnych należą takie procedury jak:

• amniopunkcja (pobranie próbki płynu owodniowego);
• biopsja trofoblastu (pobranie próbki łożyska).

Trzeba zaznaczyć, że te metody niosą pewne ryzyko dla ciąży. Stanowią przy tym źródło bardzo dokładnych wyników. Lekarze nie proponują ich jednak standardowo. Wykonuje się je jedynie wtedy, kiedy badania nieinwazyjne wykazały pewne nieprawidłowości płodu. Ostateczna decyzja o ich przeprowadzeniu zawsze należy do matki.

Dlaczego należy wykonać drugie prenatalne badanie?

Drugie badanie prenatalne jest niezwykle istotnym elementem opieki prenatalnej. Pozwala na szczegółową ocenę anatomii płodu. Dzięki temu udaje się wykryć ewentualne nieprawidłowości anatomiczne i rozwojowe. Można rozpoznać m.in. poważne wady układu nerwowego i serca. Co daje odpowiednio wczesne zdiagnozowanie potencjalnych problemów? Umożliwia przygotowanie zespołu lekarskiego i rodziców na specyficzną sytuację porodową. Można również zaplanować dalsze badania diagnostyczne. W niektórych przypadkach konieczne jest nawet podjęcie decyzji o interwencji medycznej jeszcze przed porodem. Przeprowadzenie drugiego badania prenatalnego to kluczowy krok dla zapewnienia bezpieczeństwa i zdrowia zarówno matki, jak i dziecka.

Kiedy wykonać drugie badania prenatalne?

Wiele pacjentek zastanawia się nad kwestią terminu 2. badania prenatalnego. Kiedy najlepiej je wykonać? W którym tygodniu drugie badanie prenatalne jest polecane? Zaleca się, by przeprowadzić je między 18. a 23. tygodniem i 6. dniem ciąży. Jest to moment, gdy rozmiar i rozwój płodu pozwala dokonać dokładnej oceny jego stanu zdrowia. W tym czasie jest on już na tyle duży, że można dokładnie ocenić wiele struktur anatomicznych. Precyzyjne określenie, kiedy drugie badanie prenatalne powinno zostać zrobione, zależy od kilku czynników. Należą do nich między innymi:

• zalecenia lekarza;
• skoordynowanie badania z innymi testami prenatalnymi.

Wszystko to ma na celu zapewnienie najdokładniejszej oceny stanu zdrowia płodu.

Komu polecane są badania prenatalne (2. etap)?

Według Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego badania prenatalne przesiewowe powinno się proponować w każdej ciąży. Pozwala to ocenić ryzyko wystąpienia wad genetycznych oraz innych anomalii. Obecnie wskazaniami do ich przeprowadzenia są tylko określone sytuacje:

• wiek (kobiety po 35. roku życia);
• przypadki wcześniejszych ciąż zakończonych urodzeniem dziecka z wadą rozwojową lub chorobą genetyczną;
• nieprawidłowy wynik badania USG w pierwszym trymestrze ciąży;
• obciążenia genetyczne.

Drugie badanie prenatalne – na czym polega?

Badania prenatalne drugie polegają na ocenie ogólnego dobrostanu płodu. Analizowane są między innymi:

• struktury serca;
• struktury mózgu;
• struktury kręgosłupa;
• struktury nerek;
• ilość płynu owodniowego;
• umiejscowienie łożyska;
• prawidłowość kształtu i budowy twarzy.

W razie potrzeby lekarz może skierować przyszłą mamę na dodatkowe badania diagnostyczne. Jest to zwykle zalecane wtedy, kiedy pojawia się ryzyko wystąpienia u dziecka na przykład zespołu Downa, Pataua lub Edwardsa.

Jakie badania prenatalne można wykonać w 2. trymestrze ciąży?

Jakie badania prenatalne w II trymestrze ciąży są proponowane przez lekarzy? To przede wszystkim badania przesiewowe. W tym czasie wykonuje się przede wszystkim:

• tzw. USG połówkowe;
• test potrójny HCG;
• test zintegrowany;
• warto wykonać badanie genetyczne NIPT (np. niezwykle dokładne Nifty Pro).

2. USG prenatalne (połówkowe)

Podczas drugiego badania prenatalnego przeprowadza się szczegółowe badanie USG. Jego celem jest ocena rozwoju płodu i wykrycie ewentualnych nieprawidłowości. Badanie polega na ocenie ilości płynu owodniowego i sprawdzeniu budowy łożyska. Przede wszystkim służy jednak ocenie struktur anatomicznych płodu. Szczególnie ważna jest analiza układu nerwowego, serca i innych kluczowych organów. Połówkowe USG wykonuje się je pomiędzy 18. a 23. tygodniem ciąży.

USG genetyczne

Tego rodzaju badanie płodu przeprowadza się pomiędzy 16. a 20. tygodniem ciąży. Pozwala ocenić ryzyko wystąpienia u dziecka trisomii. Później przyszli rodzice powinni zdecydować, czy chcą wykonać test rozstrzygający z zakresu badań inwazyjnych.

Test potrójny

Drugie badanie prenatalne obejmuje także wykonanie testu potrójnego. Jest to nieinwazyjna metoda, która polega na oznaczeniu w surowicy krwi matki trzech markerów biochemicznych:

• alfa-fetoproteiny (AFP);
• hormonu gonadotropiny kosmówkowej (beta-hCG);
• estriolu.

Wynik badania interpretuje się w połączeniu z wiekiem ciąży oraz wiekiem matki. Pozwala oszacować ryzyko wystąpienia u dziecka zespołu Downa, zespołu Edwardsa i otwartych wad cewy nerwowej.

Test zintegrowany (drugi etap)

Test zintegrowany w ciąży to zestaw badań przesiewowych. Są one wykonywane w ciągu pierwszego i drugiego trymestru ciąży. Mają na celu ocenę ryzyka wystąpienia u dziecka wad genetycznych, w tym zespołu Downa i wad cewy nerwowej. Diagnostyka składa się z dwóch etapów. Pierwszy to tzw. test podwójny. Jest wykonywany między 11. a 14. tygodniem ciąży. Polega na pomiarze stężenia dwóch markerów biochemicznych w surowicy krwi matki oraz na ultrasonograficznym pomiarze przezierności karkowej płodu.

Drugi etap to tzw. test potrójny. Jest wykonywany między 15. a 18. tygodniem ciąży. W tym przypadku mierzy się stężenie trzech markerów biochemicznych w surowicy krwi matki. Co ważne, test zintegrowany łączy wyniki badań z obu trymestrów. Dzięki temu precyzyjniej określa ryzyko wystąpienia określonych wad genetycznych.

Badanie NIPT

Badanie NIPT (Non-Invasive Prenatal Testing) to nowoczesny, nieinwazyjny test prenatalny. Wykorzystuje technologię sekwencjonowania DNA. Czym w istocie jest tego typu 2. badanie prenatalne, na czym polega? Jest przeprowadzane poprzez analizę krwi matki. Pozwala na wykrycie zmienności chromosomowej płodu, w tym takich stanów jak zespół Pataua, Edwardsa czy Downa.

Istota badania opiera się na analizie wolnego DNA płodowego. Jest ono obecne we krwi ciężarnej kobiety. Badanie NIPT (NIFTY Pro) może być wykonane już od 10. tygodnia ciąży! To całkowicie bezpieczna procedura zarówno dla matki, jak i dla płodu. Jest to bardzo precyzyjny test. Zapewnia wyniki o wysokiej czułości i swoistości. Daje nawet 99 procent pewności. Pozwala również uniknąć badań inwazyjnych.

Wydatki przyszłej mamy – 2. badanie prenatalne: cena

Cena drugiego badania prenatalnego zależy od miejsca, w którym się je wykonuje. Dla kobiet z grupy ryzyka tego rodzaju diagnostyka jest refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia. W innych przypadkach badania prenatalne w drugim trymestrze ciąży przeprowadza się odpłatnie. Koszt USG może wynosić około 150 zł. Natomiast ceny niektórych badań genetycznych (NIPT) zaczynają się od 2000 złotych. Najbardziej czuły test Nifty Pro można kupić już od 2350 złotych.

Jak wygląda drugie badanie prenatalne – jak się do niego przygotować?

Jak przygotować się do badań prenatalnych II trymestru? Wszystko zależy od ich rodzaju. USG musi być przeprowadzone przy pustym pęcherzu. Dobrze, by pacjentka była na czczo – nie jest to jednak wymagane. Podobnego wymogu nie ma również przy przeprowadzaniu testów z krwi (biochemicznych oraz genetycznych). Warto jednak wcześniej upewnić się co do warunków do spełnienia u lekarza prowadzącego ciążę.

Drugie badania prenatalne to niezwykle istotny etap opieki okołoporodowej. Pozwalają na dokładną ocenę ryzyka wystąpienia wad wrodzonych oraz chorób genetycznych. Dzięki rozwojowi medycyny lekarze mogą korzystać z bezpiecznej diagnostyki. Daje ona czas na odpowiednią reakcję oraz wdrożenie leczenia. Umożliwia przygotowanie przyszłych rodziców na wyzwania.